Toàn tỉnh, hiện có 760 trường mầm non và phổ thông, trong đó, 252 trường mầm non, 220 trường tiểu học, 209 trường THCS, 22 trường TH&THCS, 37 trường THPT công lập, 11 trường THPT ngoài công lập, 08 trung tâm GDNN-GDTX và 01 Trung tâm GDTX-Ngoại ngữ, Tin học tỉnh;  100% xã, phường, thị trấn có trung tâm học tập cộng đồng. Tỷ lệ kiên cố hóa trường lớp toàn tỉnh đạt 96%; có 710 trường chuẩn quốc gia mức độ 1 (đạt 94,5%), 155 trường chuẩn quốc gia mức độ 2 (đạt 21%). Kết quả phổ cập giáo dục các cấp học được duy trì vững chắc (là 1 trong 6 tỉnh dẫn đầu toàn quốc). Chất lượng giáo dục toàn diện và mũi nhọn tiếp tục được duy trì trong tốp đầu cả nước. Tại kỳ thi chọn học sinh giỏi Quốc gia năm học 2022-2023, tỉnh Bắc Giang nằm trong nhóm 8 tỉnh đứng đầu toàn quốc về số giải Nhất và đứng thứ 12 cả nước về số lượng giải; lần thứ 5 có học sinh dự thi Olympic quốc tế, trong đó có 01 học sinh đạt huy chương bạc Olympic hóa học quốc tế; 01 học sinh đạt huy chương đồng Olympic Vật lý Châu Á, 01 học sinh đạt huy chương bạc Olympic Vật lý châu Âu, cao nhất từ khi tái lập tỉnh đến nay.

 

Quy mô phát triển Giáo dục Mầm non (GDMN)

Toàn tỉnh có 252 trường mầm non (232 trường công lập và 20 trường tư thục), 307 cơ sở GDMN độc lập tư thục (ĐLTT); có tổng số 4.731 nhóm trẻ, lớp mẫu giáo (872 nhóm trẻ và 3.859 lớp mẫu giáo); toàn tỉnh huy động được 21.754 trẻ nhà trẻ ra lớp, đạt tỷ lệ 27,7%; 109.327 trẻ mẫu giáo ra lớp, đạt tỷ lệ 99,99%.

Tích cực công tác tham mưu tỉnh ban hành cơ chế, chính sách, chương trình, kế hoạch, đề án triển khai GDMN

Trong những năm qua, ngành GDĐT Bắc Giang đã làm tốt công tác tham mưu với Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành cơ chế, chính sách và các văn bản chỉ đạo phát triển giáo dục, trong đó có GDMN: Nghị quyết số 19/2017/NQ-HĐND ngày 13/7/2017 của HĐND về việc Quy định cơ chế, chính sách hợp đồng giáo viên mầm non, mức thu học phí bậc học mầm non trong các trường mầm non công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Giang; Kế hoạch số 93/KH-UBND ngày 22/4/2020 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc phát triển GDMN giai đoạn 2020-2025; Nghị quyết số 23/2021/NQ-HĐND ngày 10/8/2021 của HĐND tỉnh Bắc Giang quy định một số chính sách phát triển giáo dục mầm non ngoài công lập tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021 – 2025; Kế hoạch số 385/KH-UBND ngày 11/8/2021 của UBND tỉnh Bắc Giang về xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch số 633/KH-UBND ngày 21/12/2022 của UBND tỉnh về Huy động trẻ mầm non ra lớp giai đoạn 2023-2025.

Kết quả nổi bật về GDMN trong thời gian qua

Ngành Giáo dục Bắc Giang tiếp tục chỉ đạo thực hiện hiệu quả Chương trình GDMN, phát triển chương trình giáo dục phù hợp với văn hóa, điều kiện của địa phương, của nhà trường, khả năng và nhu cầu của trẻ; các hoạt động chăm sóc, giáo dục tổ chức theo hướng "Lấy trẻ làm trung tâm"; tăng cường các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm an toàn cho trẻ, chất lượng quản lý công tác bán trú trong các cơ sở GDMN. Triển khai thực hiện hiệu quả Chuyên đề “Xây dựng trường mầm non LTLTT giai đoạn 2021-2025” theo hướng phát huy kết quả đã đạt được trong giai đoạn 2016-2020; lựa chọn 04 trường MN làm mô hình điểm cấp tỉnh, chỉ đạo các huyện/thành phố lựa chọn và nhân rộng mô hình điểm cấp huyện, cấp cơ sở GDMN đạt hiệu quả. Công tác truyền thông về GDMN được đẩy mạnh, huy động được sự quan tâm, đầu tư của các tổ chức, ban, ngành, đoàn thể, cha mẹ trẻ chung tay phát triển GDMN. Tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình cho trẻ mẫu giáo làm quen với tiếng Anh theo đúng quy định tại Thông tư số 50/2020/TT-BGDĐT ngày 30/12/2020 của Bộ GDĐT và theo hướng dẫn của Sở GDĐT. Trong năm học có 62 trường mầm non, 803 lớp mẫu giáo tổ chức cho trẻ làm quen tiếng Anh và có 17.222 trẻ mẫu được làm quen tiếng Anh theo Chương trình làm quen với tiếng Anh của Bộ GDĐT ban hành. Tiếp tục chỉ đạo các cơ sở GDMN thực hiện theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ đảm bảo qui trình, phương pháp, kỹ thuật đánh giá theo hướng thực chất, làm cơ sở cho việc xây dựng và kịp thời điều chỉnh kế hoạch giáo dục phù hợp với sự phát triển của trẻ và với tình hình thực tế ở địa phương; đảm bảo đúng mục đích hỗ trợ thực hiện chương trình GDMN, nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục, chuẩn bị tâm thế cho trẻ em năm tuổi sẵn sàng vào lớp Một.

Ngành GDĐT đã tổ chức nhiều hội nghị sinh hoạt chuyên môn (SHCM) cấp tỉnh, luôn có sự đổi mới về nội dung và hình thức sinh hoạt chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, yêu cầu ứng dụng CNTT trong sinh hoạt chuyên môn; 100% các huyện, thành phố tổ chức SHCM cấp cụm huyện (2-3 lần/năm học); SHCM cấp cụm trường được tổ chức định kỳ 3-4 lần/năm học. Hoạt động SHCM đã tạo điều kiện cho cho CBQL, GVMN tăng cường trao đổi chuyên môn, củng cố kỹ năng thực hành tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo quan điểm LTLTT, cập nhật thường xuyên những yêu cầu đổi mới của cấp học. Ngành Giáo dục Bắc Giang chỉ đạo UBND các huyện thành phố căn cứ vào Kế hoạch phát triển giáo dục của Sở GDĐT, tình hình thực tế của địa phương, nhiệm vụ và mục tiêu của năm học, giai đoạn để xây dựng Kế hoạch phát triển GDĐT giai đoạn 2020-2025. Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 09/CT-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh thực hiện các giải pháp giải quyết vấn đề trường, lớp mầm non ở các khu công nghiệp, khu chế xuất. Đẩy mạnh phát triển GDMN theo hướng xã hội hóa, đáp ứng nhu cầu gửi con của các bậc phụ huynh, góp phần giảm quá tải số trẻ tại các trường mầm non công lập; hệ thống cơ sở GDMN ngoài công lập ngày càng phát triển, đặc biệt ở các huyện, thành phố có khu, cụm công nghiệp.

Hiện tại, kết quả huy động trẻ đến trường đạt và vượt chỉ tiêu đề ra so với Kế hoạch số 93/KH-UBND ngày 22/4/2020 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc Phát triển GDMN giai đoạn 2020-2025 và Kế hoạch số 633/KH-UBND ngày 21/12/2022 của UBND tỉnh về Huy động trẻ mầm non ra lớp giai đoạn 2023-2025 (tỷ lệ trẻ nhà trẻ đến trường đạt 27,7% vượt 3,5% và trẻ mẫu giáo đến trường đạt 99,99% - đạt chỉ tiêu). Công tác phổ cập GDMN được quan tâm chỉ đạo thực hiện, duy trì vững chắc kết quả đạt được, tiếp tục nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục. Năm 2022, tỉnh Bắc Giang duy trì 209/209 xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh đạt chuẩn phổ cập GDMN trẻ năm tuổi.

Từ năm 2020 đến năm 2023, tỉnh Bắc Giang thực hiện tuyển mới 884 GVMN (568 giáo viên biên chế và 316 giáo viên hợp đồng theo Nghị quyết số 19). Toàn tỉnh hiện có 12.426 CBQL, GV, NV, trong đó có 1.025 CBQL (718 CBQL trường MN, 307 chủ cơ sở ĐLTT), 8.648 GVMN (6.205 GV biên chế, 892 GV hợp đồng theo Nghị quyết số 19, 1.384 GV ngoài công lập), trong đó 1.299 GV dạy nhóm trẻ, 7.349 GVMN dạy lớp mẫu giáo; có tổng số 2.753 nhân viên (437 nhân viên biên chế, 2.316 nhân viên ngoài biên chế); tỷ lệ chung GV/lớp trong trường MN công lập đạt 1,83 (các trường công lập đạt 1,9, các cơ sở GDMN ngoài công lập đạt 1,57). Số lượng GVMN đạt trình độ chuẩn nghề nghiệp ngày càng tăng, hiện có 7.950 GVMN đạt trình độ chuẩn trở lên, chiếm 91,9%, trong đó có 5.297 GVMN đạt trình độ trên chuẩn, chiếm 61,3%.

Kết quả chăm sóc, nuôi dưỡng và đảm bảo an toàn cho trẻ năm học 2022-2023: 100% cơ sở GDMN tổ chức ăn bán trú; 100% trẻ ra lớp được ăn bán trú, được kiểm tra sức khỏe định kỳ và đánh giá tình trạng dinh dưỡng bằng biểu đồ tăng trưởng của Tổ chức Y tế Thế giới. Tỷ lệ trẻ SDD ở các độ tuổi giảm nhiều so với đầu năm học: SDD thể nhẹ cân ở nhà trẻ là 0,73% (giảm 1,5%), ở mẫu giáo 1,17% (giảm 3,54%); SDD thấp còi ở nhà trẻ là 1,2% (giảm 2,9%), ở mẫu giáo là 1,68% (giảm 3,59%); tỷ lệ trẻ thừa cân, béo phì nhà trẻ 0,23%, mẫu giáo 0,63%.

Công tác quản lý cơ sở GDMN đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Thứ nhất, Xác định điểm yếu, điểm mạnh; các hạn chế, tồn tại của GDMN; nguyên nhân khách quan,chủ quan; từ đó đề ra các giải pháp khắc phục; phối hợp chặt chẽ, kịp thời với các ban, ngành, đoàn thể, các địa phương để giải quyết những khó khăn, bất cập phát triển GDMN.

Về đội ngũ ngũ CBQL và GVMN: Số lượng GVMN còn thiếu so với yêu cầu (hiện các trường MN công lập mới đạt tỷ lệ 1,9 GV/lớp, cơ sở GDMN ngoài công lập đạt tỷ lệ 1,57 GV/lớp), dẫn đến việc ảnh hưởng tới công tác quản lý trẻ, thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ.

Về cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi: Hiện nay, toàn tỉnh Bắc Giang còn 125 phòng học tạm, 14 phòng học nhờ/mượn do số trẻ tăng, số lớp tăng, huy động trẻ nhà trẻ ra lớp trong trường MN công lập, nhiều trường MN sử dụng các phòng chức năng làm phòng học tạm, bếp ăn của một số cơ sở GDMN chưa đảm bảo về diện tích và quy trình bếp một chiều dẫn đến việc chất lượng CSVC phục vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ chưa đảm bảo tiêu chuẩn qui định.

Về công tác nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe cho trẻ: Một số cơ sở GDMN chất lượng bữa ăn của trẻ chưa được đảm bảo và nâng cao, chưa đồng đều giữa các địa phương, đơn vị, vùng miền do mức thu tiền ăn của trẻ ở một số nơi còn thấp và giữa các địa phương chưa cùng mức thu tiền ăn cho trẻ.

Về công tác giáo dục trẻ: Một số lớp mẫu dưới 5 tuổi và nhóm trẻ chưa đảm bảo đủ đồ dùng, đồ chơi, thiết bị dạy học tối thiểu theo quy định tại Văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT ngày 23/3/2015 của Bộ GDĐT nên chất lượng giáo dục trẻ ở các nhóm, lớp này đạt hiệu quả chưa cao. Số lượng trường, lớp tổ chức triển khai Chương trình cho trẻ mẫu giáo làm quen với Tiếng Anh, số trẻ mẫu giáo được làm quen tiếng Anh còn hạn chế.

Thứ hai, Ngành Giáo dục Bắc Giang đã chỉ đạo các huyện, thành phố tiếp tục thực hiện các văn bản quy định về việc thực hiện chế độ, chính sách trong phát triển GDMN; triển khai thực hiện Chương trình GDMN, Phổ cập GDMN cho trẻ năm tuổi; quy định tổ chức, hoạt động  đối với các cơ sở GDMN: (1). Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ngày 08/9/2020 của Chính phủ Quy định chính sách phát triển GDMN; (2). Nghị quyết số 23/2021/NQ-HĐND ngày 10/8/2021 của HĐND tỉnh qui định một số chính sách phát triển GDMN ngoài công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2025; (3). Nghị định số 24/2021/NĐ-CP ngày 23/3/2021 Quy định việc quản lý trong cơ sở giáo dục mầm non và cơ sở giáo dục phổ thông công lập; (4). Thông tư số 51/2020/TT-BGDĐT ngày 31/12/2020 của Bộ GDĐT sửa đổi, bổ sung Chương trình GDMN; (5). Văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT ngày 13/4/2021 ban hành Chương trình GDMN; (6). Thông tư 49/2021/TT-BGDĐT ngày 31/12/2021 ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động nhóm trẻ độc lập, lớp mẫu giáo độc lập, lớp mầm non độc lập loại hình dân lập và tư thục,...

Thứ ba, Ngành Giáo dục Bắc Giang đã ban hành các văn bản chỉ đạo riêng đối với cấp học GDMN về triển khai thực hiện công tác quản lý phát triển quy mô mạng lưới và các điều kiện đảm bảo chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em tại các cơ sở GDMN; các nhiệm vụ chuyên môn chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ theo quy định của Chương trình GDMN: Công tác quy hoạch mạng lưới, phát triển quy mô cơ sở giáo dục ngoài công lập, kế hoạch phát triển giáo dục trên địa bàn; Quản lý về đội ngũ; Quản lý về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi; Quản lý về tài chính; Công tác tổ chức nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ; công tác phối hợp giữa cơ sở GDMN với gia đình và xã hội; thực hiện quy chế dân chủ, công khai theo quy định; triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 04/6/2019 của Chính phủ về tăng cường huy động các nguồn lực của xã hội đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019 - 2025; phối hợp chặt chẽ, kịp thời với các ban, ngành, đoàn thể, các địa phương để giải quyết những khó khăn, bất cập phát triển GDMN ngoài công lập, tình trạng thiếu giáo viên và quá tải học sinh/lớp, tỷ lệ trẻ ra nhà trẻ thấp,...

Nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới

Một là, Tiếp tục tham mưu tỉnh thực hiện công tác quy hoạch, phát triển mạng lưới trường, lớp, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương theo hướng kiên cố hóa, chuẩn hóa đáp ứng nhu cầu học tập của trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo, nhu cầu gửi trẻ trong độ tuổi nhà trẻ được đến lớp và chăm sóc, giáo dục 2 buổi/ngày và tổ chức bán trú cho trẻ; mở rộng quỹ đất cho GDMN; xây dựng, bổ sung CSVC đảm bảo đủ để phát triển quy mô GDMN (bao gồm cả nhà trẻ và mẫu giáo) theo sự phát triển, gia tăng về dân số.

Hai là, Nâng cao chất lượng, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên mầm non, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; đẩy mạnh công tác truyền thông về GDMN. Tiếp tục thực hiện tuyển dụng giáo viên mầm non để đảm bảo tỷ lệ giáo viên/lớp theo đúng Thông tư số 06/2015/TTLT-BGDĐT-BNV ngày 16/3/2015 của Liên Bộ GDĐT và Bộ Nội vụ.

Ba là, Củng cố kết quả phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, từng bước triển khai thực hiện phổ cập giáo dục trẻ em mẫu giáo từ 3 – 4 tuổi. Tích cực tham mưu để nâng cao nguồn ngân sách nhà nước cho GDMN đảm bảo đáp ứng yêu cầu phát triển GDMN trong giai đoạn 2023- 2030 và những năm tiếp theo; ưu tiên ngân sách để thực hiện công tác phổ cập GDMN cho trẻ em mẫu giáo 3-4 tuổi; bảo đảm ngân sách chi thường xuyên và bố trí đội ngũ để tổ chức các loại hình trường, lớp mầm non phù hợp.

Bốn là, Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục, huy động các nguồn lực trong và ngoài tỉnh chung tay phát triển GDMN. Tiếp tục duy trì thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ phát triển GDMN (hỗ trợ GVMN ngoài công lập, hỗ trợ cô nuôi...); triển khai kịp thời các chính sách, đáp ứng yêu cầu đổi mới và bảo đảm chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em trong tình hình mới.

Năm là, Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các cơ sở GDMN, đặc biệt là các các cơ sở ĐLTT; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những sai phạm và hỗ trợ cơ sở tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, góp phần giữ vững trật tự, kỷ cương, nền nếp hoạt động CS, GD trẻ trong các cơ sở GDMN./.

ThS. Nguyễn Văn Thêm, Phó Giám đốc Sở GDĐT