Giữa lòng phố ca lời quan họ ngày xuân

|
ページビュー:
dark-mode-label OFF
font-size: A- A A+
Đọc bài viết
Theo bờ Bắc dòng sông Cầu thơ mộng về đến thị trấn Nếnh, một thị trấn đang ngày một thay da, đổi mới rực sắc cờ hoa, đón xuân với một bầu không khí tấp nập, nhộn nhịp của một trung tâm thương mại ven khu công nghiệp mới. Giữa phố đó còn có một làng Yên Ninh với 10 tiến sĩ đã được triều đình Phong Kiến vinh danh, còn có một làng Sen Hồ, làng quan họ cổ đã được bảo lưu từ bao đời trải từ thế hệ này qua thế hệ khác. Người dân thị trấn Nếnh ngoài giỏi buôn bán góp công xây dựng một phố phường sầm uất mà họ còn "say" quan họ một cách lạ thường.
       Nằm trong vùng văn hoá Kinh Bắc, quê hương của các làn điệu dân ca quan họ trữ tình, đậm đà hồn quê, nồng nàn say đắm lòng người. Thật vinh dự và tự hào, Bắc Giang có 5 làng quan họ cổ trong đó có làng quan họ Sen Hồ thuộc thị trấn Nếnh, huyện Việt Yên cùng với 44 làng của tỉnh Bắc Ninh được Unesco công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là điều đáng vui mừng của người dân xứ Kinh Bắc nói riêng và của Việt Nam nói chung.

20110209-qhbg-1.jpg
Hát quan họ trong ngày hội. Ảnh: QH.

       Làng Sen Hồ là một làng cổ, trước đây thuộc xã Quảng Minh, nay thuộc thị trấn Nếnh, dân ca quan họ có ở Sen Hồ từ khá sớm, từ thời Kinh Bắc ngàn xưa. Hiện trong làng còn một số cụ cao tuổi thuộc nhiều bài quan họ cổ và các lề lối sinh hoạt quan họ như bà Nguyễn Thị Lợi sinh năm 1915, bà Trần Thị Mạn sinh năm 1918, bà Trần Thị Nghi sinh năm 1920 và bà Bùi Thị Viết sinh năm 1920; có trên 30 người biết hát quan họ thuộc nhiều làn điệu quan họ gốc… Ngày nay phong trào hát quan họ ở Sen Hồ khá mạnh, tuy làng trong phố tất bật với công việc thương mại, dịch vụ…nhưng ở Sen Hồ đã thành lập được 3 đội quan họ gồm: đội xóm Cầu có 12 người, đội xóm Lạc Sơn có 11 người; đội xóm Gạch có 16 người.

       Quan họ Sen Hồ chơi với bọn quan họ làng Tiêu, xã Tương Giang, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh từ khi thợ ở làng Tiêu lên xây tam quan chùa Sen Hồ vào năm Nhâm Tý - 1792, làng Sen  kết chạ với làng Diềm, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh, một làng thờ Thuỷ tổ của quan họ, quan họ Sen Hồ thường đi hát ở các hội làng Diềm, hội làng Nội Ninh, Hữu Nghi, Giá Sơn, Thổ Hà của huyện Việt Yên tỉnh Bắc Giang… còn đến hội làng Sen Hồ từ mồng 4 đến 5 tháng Giêng âm lịch, quan họ Sen Hồ lại mời quan họ làng Diềm kết chạ các làng khác đến hát cùng.

       Trước ngày hội làng "bọn quan họ" Sen Hồ họp lại và cử người đi mời bạn hát về dự hội. Sau khi đã hẹn trước ngày sẽ sang mời, nhóm đi mời thường đi ít nhất là hai người mang theo một cơi trầu đến làng quan họ của bạn. Khi đến nơi, bên chủ thường đã tụ họp đủ cả nhóm quan họ ở nhà hẹn nào đấy để đón, có cả thày, mẹ của anh Hai, hoặc chị Ba của làng bạn, quan họ Sen Hồ đến mời phải đặt cơi trầu lên bàn rồi trang trọng nói: ...Năm mới, tháng xuân, trước là thăm thày, thăm mẹ, chúc thày, chúc mẹ sống lâu, giàu bền, sau là thăm anh Hai, anh Ba, anh Tư, anh Năm…quan họ liền anh, chúc đương quan họ liền anh năm mới thêm tài, thêm lộc, sau nữa là ngỏ lời mời quan họ liền anh, đến ngày 4 ngày 5 tháng Giêng, đến vui hội cùng làng, cùng ca vui một vài canh cho vui dân, vui hội... Thường là Quan họ bạn nhận lời, làm cơm thết bạn. Sau khi biết bạn nhận lời, bên đi mời về tấp nập sửa soạn: luyện tập ca hát, lo xếp đặt, trang hoàng nơi gặp gỡ ca hát…Ðúng hẹn khách đến, bên chủ phải ra tận đầu làng đón khách đưa về điểm sẽ hát. Với nét mặt hồ hởi, hân hoan thái độ ân cần niềm nở. Hát quan họ giao lưu bao giờ cũng hát đôi và hát đối giữa các bọn quan họ nam và nữ. Có nghĩa là khi một đôi nam (hay nữ) của bọn quan họ bên này cất tiếng hát thì bọn quan họ bên kia cũng chuẩn bị sẵn một đôi để hát đối lại .

       Sự tích luỹ vốn quan họ đối với các liền anh, liền chị quan họ ở Sen Hồ là một qúa trình rất công phu trên các mặt bài bản, nghệ thuật ca hát, phong tục giao du ca hát, đúng lề lối trong ca hát quan họ. Sau khi các bọn quan họ tham gia hát ở hội (còn gọi là ca sự tại đình), họ kéo nhau về nhà ông (bà) Trùm hỏi han, động viên nhau và ở đây diễn ra hát canh quan họ (còn gọi là ca sự tại gia). Giữa canh hát bao giờ chủ nhà cũng mời tiệc quan họ bạn, tất cả các cử chỉ mời trầu, mời nước, mời ăn... đến ca hát đều lịch thiệp, khéo léo, tế nhị với những lời ca tiếng hát ngọt ngào, đằm thắm. Khi Quan họ bạn xin phép ra về thì quan họ chủ sẽ tiễn ra tận cổng làng, ở đây họ còn dùng dằng lưu luyến nhau bằng câu giã bạn thật sâu nặng, nghĩa tình.

       Hội làng gắn bó đặc biệt với ca hát quan họ, trong tháng mùa xuân đầu năm, hội làng ở các làng quan họ và các làng kế cận liên tiếp diễn ra, mùa xuân là mùa hội cũng là mùa ca hát quan họ rộn rịp, tưng bừng làng trên, thôn dưới. Mùng 4 tết về Sen Hồ ca lời quan họ ngày xuân.
 
ctv. Quang Huy
Ban QLDT tỉnh Bắc Giang
平均 (0 投票)

VĂN PHÒNG SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÃNH ĐẠO VĂN PHÒNG Đ/c Lưu Hải An Chánh Văn phòng ...

アクセス中: 21,730
1日当たりのページのアクセス回数: 6,868
1週間当たりののページのアクセス回数: 33,836
1か月当たりのページのアクセス回数: 588,773
1年間当たりのページのアクセス回数: 3,539,548
ページのアクセス回数 : 16,684,680