Hội thảo nhằm đánh giá tình hình, kết quả thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục phổ thông của các địa phương, các cơ sở giáo dục; đề xuất định hướng, giải pháp nâng cao chất lượng triển khai giáo dục STEM trong thời gian tiếp theo nhằm đáp ứng mục tiêu  thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Tham dự Hội thảo có đồng chí Phạm Ngọc Thưởng - Thứ trưởng Bộ GDĐT, đồng chí Nguyễn Xuân Thành -Vụ trưởng Vụ GDTrH - Bộ GDĐT, chuyên viên Vụ GDTrH - Bộ GDĐT; các chuyên gia về giáo dục STEM; Lãnh đạo các Sở GDĐT các tỉnh, thành phố; cùng với đại diện lãnh đạo và chuyên viên phòng chuyên môn phụ trách giáo dục phổ thông, phòng GDĐT, lãnh đạo và giáo viên một số trường THCS, THPT đến từ nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước; Hội thảo còn có sự tham dự của đại biểu đại diện cho các đại học, trường đại học, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam và cơ sở giáo dục phổ thông trực thuộc Bộ GDĐT.

Phát biểu khai mạc và chỉ đạo tại Hội thảo, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng đã giới thiệu lịch sử ra đời, nhấn mạnh ý nghĩa của của giáo dục STEM. Thứ trưởng cũng yêu cầu các đại biểu trong Hội thảo trình bày tham luận và thảo luận trao đổi tập trung chia sẻ những cách làm hay tại các đơn vị về giáo dục STEM để nhân rộng những điển hình; khuyến khích các đại biểu mạnh dạn chia sẻ những khó khăn, đề xuất những giải pháp để nâng cao hiệu quả của hoạt động giáo dục STEM.

Tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ GDTrH, Bộ GDĐT đã báo cáo khái quát tình hình triển khai thực hiện giáo dục STEM và những kết quả triển khai thực hiện giáo dục STEM giáo dục trung học trong năm học 2022-2023 với các hình thức: triển khai bài dạy STEM, tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học và Cuộc thi KHKT cho học sinh trung học.

Theo báo cáo, giáo dục STEM trong giáo dục phổ thông thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học của học sinh đã được triển khai thực hiện từ năm 2006 ở một số địa phương: Hà Nội, Lâm Đồng, TP Hồ Chí Minh,… và dần được triển khai mở rộng trên cả nước. Từ năm 2017, Chính phủ Việt Nam đã ban hành các chính sách thúc đẩy giáo dục STEM trong hệ thống giáo dục. Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 04/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã nêu rõ: “Thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập trung vào thúc đẩy đào tạo về kho học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), ngoại ngữ, tin học trong chương trình giáo dục phổ thông”. Trong những năm qua, Bộ GDĐT đã có các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học; tổ chức các hội thảo, tập huấn CBQL, GVCC thực hiện giáo dục STEM; tập huấn CBQL, GV các trường triển khai thí điểm giáo dục STEM. Các Sở GDĐT cũng đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức các hội thảo, tập huấn cho CBQL, GV về giáo dục STEM.

Thông qua các hội thảo, tập huấn đã góp phần nâng cao nhận thức, tăng cường năng lực dạy học, giáo dục theo định hướng STEM. Theo đó, số lượng các trường triển khai bài dạy STEM tăng so với thống kê tại Hội nghị năm 2021, 2022 và 2023 của Bộ GDĐT, song hành với việc đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường. Các tổ/nhóm chuyên môn xây dựng các chủ đề dạy học STEM, dạy học tích hợp liên môn, dạy học qua nghiên cứu bài học và đưa vào kế hoạch giáo dục của tổ/nhóm ngay từ đầu năm học được triển khai thực hiện ở tất cả các trường trung học. Năm học 2022-2023 có 75.478 lượt bài dạy STEM, 26 235 lượt trải nghiệm STEM đã và đang được triển khai tại các cơ sở giáo dục trung học trên cả nước. Một số Sở GDĐT đã phát động và tổ chức cuộc thi thiết kế bài giảng chủ đề STEM đến các Phòng GDĐT, các trường THPT và chỉ đạo các cơ sở giáo dục thực hiện các chuyên đề dạy học STEM, tổ chức các hội thảo chuyên đề cấp huyện, cấp thành phố với sự tham dự của CBQL, GV, HS và cha mẹ HS. Trong năm học 2022-2023, các cơ sở giáo dục trung học tại nhiều địa phương đã tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục STEM trong và ngoài nhà trường. Báo cáo cũng đã phân tích những ưu điểm và hạn chế trong việc triển khai giáo dục STEM và đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục STEM trong thời gian tới là những gợi ý để các đại biểu tiếp tục thảo luận trong Hội thảo.

Tham dự Hội thảo, đại diện các đơn vị đã có những tham luận về các nội dung liên quan đến giáo dục STEM: Thực tiễn triển khai bài dạy STEM phát triển năng lực và phẩm chất người học tại các cơ sở giáo dục phổ thông (Sở GDĐT Bắc Giang), Hiệu quả cuộc thi KHKT các cấp gắn với giáo dục STEM tại các cơ sở giáo dục phổ thông (Sở GDĐT Hải Phòng), Giáo dục STEM trong Chương trình GDPT 2018 và thực tiễn triển khai (Sở GDĐT Sóc Trăng), Nâng cao hiệu quả giáo dục STEM trong các trường trung học trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk góp phần thực hiện thành công Chương trình GDPT 2018 (Sở GDĐT Đắk Lắk), Bồi dưỡng giáo viên đáp ứng yêu cầu thực hiện Chương trình GDPT 2018 tại trường Đại học sư phạm Hà Nội (Trường ĐHSP Hà Nội), Kết quả triển khai giáo dục STEM của tổ chức Kenan Foundation Asia.

Ngoài các tham luận, các đại biểu còn có những thảo luận sôi nổi, tập trung vào các vấn đề cơ bản: Sự phù hợp của Chương trình GDPT 2018 với việc triển khai giáo dục STEM; Cách dạy STEM hiệu quả trong từng tiết học; Tập huấn đại trà và nội bộ, tận dụng triệt để mô hình sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học để mỗi bài học STEM là kết quả của trí tuệ tập thể; Việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu dạy học STEM hiệu quả; Ứng dụng công nghệ thông tin và giáo dục thông minh để dạy học STEM cả trước, trong và sau tiết học; Việc xây dựng hợp lí Kế hoạch giáo dục của nhà trường để thực hiện hiệu quả giáo dục STEM; Quy trình thiết kế, xây dựng bài học STEM; giải pháp cụ thể để giúp giáo viên tháo gỡ khó khăn khi lựa chọn, sắp xếp và tổ chức các bài học STEM phù hợp với thời lượng và đối tượng dạy học; Cách tìm kiếm ý tưởng để dạy học STEM; Cách đánh giá kết quả dạy học STEM;…. Các ý kiến tham luận và thảo luận tại Hội thảo đều tập trung vào mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục STEM trong giáo dục phổ thông.

Kết thúc Hội thảo, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng đánh giá cao những ý kiến chia sẻ của các đại biểu, sự chuẩn bị chu đáo của Sở GDĐT Bắc Giang, giải đáp một số băn khoăn của các đơn vị; đồng thời để nâng cao chất lượng giáo dục STEM, Thứ trưởng đề nghị:

Vụ GDTrH, Bộ GDĐT tiếp thu các ý kiến đóng góp phù hợp của các đại biểu tham dự Hội thảo, tiếp tục xây dựng các modun, chuyên đề, nội dung về giáo dục STEM để tiếp tục bồi dưỡng, tập huấn cho CBQL, GV; tiếp tục nghiên cứu, tham mưu các văn bản hướng dẫn để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ chuyên môn về giáo dục STEM; tổ chức tổng kết, đánh giá việc tổ chức dạy học giáo dục STEM một cách toàn diện, kĩ lưỡng để có những phân tích cụ thể, đầy đủ về những thuận lợi, khó khăn và các giải pháp để thực hiện hiệu quả giáo dục STEM.

Với các Sở GDĐT, đồng chí yêu cầu tiếp tục bám sát các văn bản của Bộ GDĐT về giáo dục STEM và triển khai linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương và coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm, nhiệm vụ trong thực hiện Chương trình GDPT 2018. Đồng chí yêu cầu các Sở chủ động tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nhằm trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm trong tổ chức giáo dục STEM; kiểm tra, đánh giá kịp thời nhằm nhân rộng những cách làm hay hoặc tư vấn, rút kinh nghiệm kịp thời để nâng cao hiệu quả các hoạt động giáo dục. Cùng với đó, tổ chức thực hiện giáo dục STEM với các hình thức đa dạng, linh hoạt; tận dụng tối đa cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học; phát huy tối đa khả năng của đội ngũ giáo viên và trí tưởng tượng phong phú, óc sáng tạo của các em HS gắn với các hình thức khen thưởng, động viên kịp thời. Chỉ đạo, tổ chức giáo dục STEM hiệu quả, phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh; không hình thức, không gây áp lực, quá tải, tốn kém với nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh. Làm tốt công tác tuyên truyền, tiếp tục nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, HS, phụ huynh HS, các tổ chức, cá nhân có liên quan và có sự quan tâm đến giáo dục STEM; huy động sự vào cuộc của các tổ chức, cá nhân, nhà khoa học, đội ngũ chuyên gia, các doanh nghiệp… để thúc đẩy giáo dục STEM.

Giáo dục STEM trong các trường trung học đã mang lại những kết quả quan trọng, góp phần đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, gắn giáo dục nhà trường với việc giải quyết các vấn đề thực tiễn, phát huy tính tích cực, sáng tạo và tự chủ của HS góp phần hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất cho HS, phù hợp với định hướng đổi mới căn bản, toàn diện GDPT.

Đại biểu dự Hội thảo có cơ hội được tham quan triển lãm về các sản phẩm, dự án, kết quả của các hoạt động giáo dục STEM của thầy và trò ngành Giáo dục Bắc Giang, sau đây là một số hình ảnh trưng bày sản phẩm STEM của học sinh tỉnh Bắc Giang:

NTB, Sở GDĐT Bắc Giang