Views:
Theo học thuyết “Trí thông minh đa chiều”, GS. Howard Gardner - ĐH Harvard, mỗi đứa trẻ khi sinh ra đều có đủ 8 loại hình thông minh: ngôn ngữ, toán học, thế giới tự nhiên, không gian, âm nhạc, vận động, giao tiếp và nội tâm. Mỗi học sinh là một cá nhân độc lập với những khả năng riêng biệt. Các em thể hiện tốt năng lực của mình khi được phát triển trong môi trường giáo dục toàn diện về thể chất - trí tuệ - cảm xúc.
Tổ chức câu lạc bộ (CLB) theo sở thích của học sinh là một trong những hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Khi tham gia hoạt động của CLB, ngoài mục tiêu rèn luyện khả năng tự chịu trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, kỹ năng làm việc nhóm; học sinh còn được định hướng, trải nghiệm các nội dung học tập để khám phá bản thân và phát triển năng khiếu. Thông qua hoạt động của các CLB, giáo viên, cán bộ quản lý, phụ huynh hiểu và quan tâm hơn đến nhu cầu nguyện vọng và mục đích chính đáng của học sinh.
Trong lịch sử giáo dục thế giới, CLB sở thích của học sinh trong các trường học đã được hình thành và phát triển từ hàng trăm năm nay. Các trường đều có tổ chức các CLB để học sinh có thể tham gia và phát huy năng khiếu và đam mê của mình. Ở Việt Nam, các nhà trường cũng đã quan tâm tổ chức các CLB các môn học, CLB thể dục thể thao... để tạo sân chơi cho học sinh. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, hiệu quả hoạt động của các CLB sở thích của học sinh chưa cao, các CLB chưa thu hút được sự quan tâm, tham gia của giáo viên, cán bộ quản lý, học sinh và phụ huynh.
Để góp phần hình thành năng lực và phẩm chất của người học, hiện nay, căn cứ vào điều kiện thực tiễn, các trường học có thể thành lập các CLB theo sở thích của học sinh như: CLB học thuật (Toán học, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Tin học, Tiếng Anh, Lịch sử, Địa lí, nghiên cứu khoa học...); CLB văn hóa nghệ thuật (Âm nhạc, diễn kịch, thơ, phóng viên, mỹ thuật, khiêu vũ, dân vũ, múa khèn, dẫn chương trình...); CLB thể dục thể thao (Bóng đá, bóng rổ, thể dục nhịp điệu, điền kinh, bơi lội, cầu lông...); CLB võ thuật (Teakwondo, Karatedo, Pencak silat, đấu vật...); CLB hoạt động thực tế (nấu ăn, thêu thùa, may vá, tỉa hoa, nghệ thuật cắm hoa...); CLB trò chơi dân gian (Cờ người, đánh đu, kéo co, đá cầu...)...
Để tổ chức và duy trì hoạt động của CLB sở thích của học sinh, theo chúng tôi cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:
Một là, thực hiện tốt công tác tuyên truyền nhằm nâng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh về vị trí, vai trò của việc tổ chức các hoạt động của CLB sở thích của học sinh trong quá trình thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục hiện nay.
Hai là, các cơ sở giáo dục xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các văn bản chỉ đạo của Sở GD&ĐT về nhiệm vụ giáo dục chính trị và công tác học sinh, sinh viên và giáo dục thể chất theo năm học.
Ba là, nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Đội TNTP Hồ Chí Minh, Hội cha mẹ học sinh trong việc quan tâm, tạo điều kiện về thời gian, nguồn lực để tổ chức và duy trì hiệu quả hoạt động của CLB sở thích của học sinh.
Bốn là, việc thành lập các CLB sở thích của học sinh phải đảm bảo theo đúng quy trình sau:
- Bước 1: Căn cứ nhu cầu, nguyện vọng học sinh, căn cứ mục tiêu kế hoạch của nhà trường, xác định loại hình câu lạc bộ.
- Bước 2: Xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu, nội dung hoạt động, hình thức tổ chức. Bước này có thể do nhà giáo dục, cũng có thể giao quyền tự chủ cho học sinh tự xây dựng.
- Bước 3: Tập hợp các thành viên, xây dựng tổ chức, thống nhất nguyên tắc hoạt động, thông qua kế hoạch, xây dựng nội quy hoạt động, thống nhất lịch sinh hoạt. Xây dựng kế hoạch dài hạn và ngắn hạn.
- Bước 4: Tổ chức các buổi sinh hoạt, trong đó xác định rõ nội dung, công việc, có kiểm tra và nhận xét đánh giá cuối mỗi buổi.
- Bước 5: Nếu là những câu lạc bộ hoạt động dài hạn, cần có kế hoạch nhận xét, đánh giá, bầu lại Ban quản lý hoặc chủ nhiệm câu lạc bộ theo định kỳ (nên một năm một lần).
Mỗi nhà trường đều có thể tổ chức nhiều câu lạc bộ khác nhau cho các nhóm học sinh tham gia và cần xây dựng kế hoạch cụ thể cho mỗi CLB để việc tổ chức thực hiện đạt được hiệu quả giáo dục cao.
Năm là, khi lựa chọn các thành viên tham gia CLB cũng như khi tổ chức các buổi sinh hoạt CLB cần đảm bảo một số nguyên tắc sau: Tham gia trên tinh thần tự nguyện; không phân biệt đối xử; đảm bảo sự công bằng; phát huy tính sáng tạo; tôn trọng ý kiến và nhân cách học sinh; bình đẳng giới; đảm bảo quyền trẻ em; học sinh là chủ thể quyết định mọi vấn đề của CLB.
Sáu là, kết thúc mỗi năm học, nhà trường nên có hoạt động đánh giá xếp loại và cấp giấy chứng nhận cho học sinh tham gia CLB. Tổ chức tốt việc tuyên dương, khen thưởng đối với các cá nhân, tập thể tham gia tích cực, hiệu quả, các CLB hoạt động tốt.
Có thể nói, khi học sinh có cơ hội được thể hiện mình, được trui rèn thường xuyên những năng lực, sở trường của mình thì chắc chắn những tiềm năng đó sẽ được đơm hoa, kết trái. Không gian CLB sẽ trở thành môi trường lý tưởng chắp cánh những khả năng, sức sáng tạo của các em học sinh. Không những thế, khi các CLB được tiếp nối, duy trì, phát triển thì cũng đồng nghĩa với việc tạo dựng môi trường giáo dục thực sự là "an toàn", thân thiện. Để các em thêm gắn bó với trường, lớp, bè bạn, hạn chế thời gian dư thừa hoặc sa đà vào những trò chơi, thói hư, tật xấu...
Ngọ Văn Giáp - Phó Trưởng phòng CTTT, Sở GD&ĐT
