Năm 2024, Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Giang được lãnh đạo tỉnh giao nhiệm vụ triển khai nghiên cứu và chuẩn bị các điều kiện để triển khai ứng dụng AI trong dạy học từ năm 2025. Bài viết này cung cấp thông tin ban đầu cho người đọc về ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục. Các bài viết tiếp theo sẽ giới thiệu chi tiết và đầy đủ hơn.

TẠI SAO CHÚNG TA CẦN TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG GIÁO DỤC?
Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực giáo dục ngày càng trở nên quan trọng do có nhiều lợi thế và tiềm năng thay đổi trải nghiệm học tập.

Học tập cá nhân hóa: Trí tuệ nhân tạo trao quyền cho giáo viên cung cấp cho học sinh trải nghiệm học tập cá nhân hóa phù hợp với yêu cầu cụ thể và sở thích học tập của họ. Hệ thống dạy kèm thông minh có thể linh hoạt thay đổi tốc độ, chủ đề và mức độ khó của việc giảng dạy để phù hợp với nhu cầu học tập của từng học sinh và phát huy tối đa tiềm năng của các em.

Tăng cường sự tham gia của học sinh: Các công nghệ giáo dục được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo, chẳng hạn như mô phỏng tương tác, sẽ tăng thêm sự hứng thú và tương tác cho quá trình học tập. Trí tuệ nhân tạo khuyến khích sự tham gia và động lực tích cực của học sinh bằng cách giới thiệu các khía cạnh khiến việc học trở nên thú vị và hấp dẫn.

Đánh giá và phản hồi thông minh: Bằng cách phân tích các tập dữ liệu lớn và cung cấp cho học sinh phản hồi nhanh chóng, trí tuệ nhân tạo giúp việc tự động hóa các quy trình đánh giá trở nên dễ dàng hơn. Đánh giá thích ứng có thể xác định chính xác các điểm mạnh và điểm yếu, trao quyền cho giáo viên phát triển các biện pháp can thiệp tập trung và hỗ trợ chuyên biệt để đáp ứng các yêu cầu riêng của từng học sinh.

Nhiệm vụ hành chính được sắp xếp hợp lý: Trí tuệ nhân tạo giúp việc quản lý các công việc hành chính ở trường trở nên dễ dàng hơn, bao gồm lập kế hoạch, chấm điểm bài tập và tổ chức các tài nguyên giảng dạy. Bằng cách tự động hóa các nhiệm vụ hành chính lặp đi lặp lại, các nhà giáo dục có thể giải phóng thời gian quan trọng để tập trung vào việc giảng dạy và cung cấp hỗ trợ cụ thể cho học sinh.

Ra quyết định dựa trên dữ liệu: Các thuật toán trí tuệ nhân tạo có khả năng đánh giá lượng dữ liệu khổng lồ và tạo ra những hiểu biết sâu sắc mà quản trị viên và người hướng dẫn có thể sử dụng. Những hiểu biết sâu sắc này cho phép đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng nhằm nâng cao kết quả giáo dục bằng cách hỗ trợ xác định các mô hình, xu hướng và khoảng cách học tập.

TRÍ TUỆ NHÂN TẠO ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG GIÁO DỤC NHƯ THẾ NÀO?

Trí tuệ nhân tạo  đã trở thành tài sản vô giá trong lĩnh vực giáo dục, thay đổi hoàn toàn cách chúng ta dạy và học. Một ứng dụng quan trọng của trí tuệ nhân tạo là việc học tập được cá nhân hóa, trong đó dữ liệu của học sinh được hệ thống trí tuệ nhân tạo phân tích để tạo ra lộ trình học tập tùy chỉnh.

Các hệ thống này điều chỉnh linh hoạt nội dung, tốc độ và độ khó của bài giảng để đáp ứng nhu cầu riêng của từng học sinh, tối ưu hóa tiềm năng học tập của các em. Hơn nữa, trí tuệ nhân tạo tạo điều kiện cho việc đánh giá thông minh bằng cách tự động hóa việc chấm điểm bài tập và đưa ra phản hồi ngay lập tức cho học sinh. Các thuật toán học máy phân tích bài tập của học sinh, giúp nhà giáo dục tiết kiệm thời gian quý báu và cung cấp phản hồi kịp thời để hỗ trợ cải tiến.

Nền tảng học tập thích ứng khai thác sức mạnh của thuật toán trí tuệ nhân tạo để theo dõi sự tiến bộ của học sinh và điều chỉnh tài liệu học tập cho phù hợp. Những nền tảng này có thể xác định các điểm mạnh và điểm yếu, cung cấp các bài tập thực hành có mục tiêu và tài nguyên hỗ trợ sinh viên trong các môn học cụ thể.

LỢI ÍCH CỦA TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG GIÁO DỤC
Tầm quan trọng của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục mang lại vô số lợi ích cho học sinh trong lĩnh vực giáo dục, cách mạng hóa quá trình dạy và học.

Tiếp cận giáo dục chất lượng: Các công cụ và nền tảng được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo mở rộng khả năng tiếp cận giáo dục chất lượng, bất kể vị trí địa lý hay nền tảng kinh tế xã hội. Các khóa học trực tuyến, gia sư ảo và nội dung giáo dục dựa trên trí tuệ nhân tạo mang đến cơ hội học tập bình đẳng cho nhiều đối tượng học sinh hơn.

Hỗ trợ cá nhân hóa cho các nhu cầu đặc biệt: Trí tuệ nhân tạo có thể cung cấp hỗ trợ cá nhân hóa cho những học sinh có nhu cầu đặc biệt hoặc gặp khó khăn trong học tập. Hệ thống học tập thích ứng và trợ lý ảo có thể điều chỉnh hướng dẫn và cung cấp hỗ trợ phù hợp, thúc đẩy tính hòa nhập và giải quyết các yêu cầu riêng lẻ.

Học tập suốt đời và phát triển kỹ năng: Trí tuệ nhân tạo đưa ra các đề xuất được cá nhân hóa để học tập và phát triển kỹ năng hơn nữa. Các thuật toán thông minh có thể đề xuất các khóa học, tài nguyên và lộ trình học tập phù hợp, giúp các cá nhân liên tục cập nhật kiến ​​thức và duy trì khả năng cạnh tranh trong một thế giới đang phát triển nhanh chóng.

Hợp tác và giao tiếp: Các công cụ trí tuệ nhân tạo tạo điều kiện thuận lợi cho việc cộng tác và giao tiếp giữa người học và người dạy. Lớp học ảo, diễn đàn thảo luận trực tuyến và dịch thuật ngôn ngữ được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo cho phép kết nối toàn cầu và trao đổi đa văn hóa.

Đổi mới trong phương pháp giảng dạy: Trí tuệ nhân tạo khuyến khích việc khám phá và thực hiện các phương pháp giảng dạy đổi mới. Bằng cách tận dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, người dạy có thể thử nghiệm các phương pháp tiếp cận mới, điều chỉnh hướng dẫn cho phù hợp với nhu cầu cá nhân và thu hút học sinh theo những cách mới lạ và thú vị.

NHƯỢC ĐIỂM CỦA TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG GIÁO DỤC

Thiếu sự tương tác giữa con người với nhau: Các công cụ giáo dục dựa trên trí tuệ nhân tạo có thể thiếu yếu tố con người rất quan trọng đối với một số khía cạnh học tập nhất định. Việc thiếu sự tương tác trực tiếp với giáo viên và bạn bè có thể hạn chế sự phát triển về mặt xã hội và cảm xúc, cũng như cơ hội được hướng dẫn và cố vấn cá nhân hóa.

Sự phụ thuộc vào công nghệ: Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo trong giáo dục phụ thuộc rất nhiều vào cơ sở hạ tầng và kết nối công nghệ. Ở những khu vực có khả năng tiếp cận Internet hoặc tài nguyên công nghệ đáng tin cậy bị hạn chế, học sinh có thể phải đối mặt với những rào cản để được hưởng lợi hoàn toàn từ các công cụ học tập được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo.

Quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu: Trí tuệ nhân tạo yêu cầu thu thập và phân tích lượng lớn dữ liệu của sinh viên. Có những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu vì thông tin nhạy cảm có thể có nguy cơ bị truy cập trái phép hoặc sử dụng sai mục đích. Việc bảo vệ dữ liệu của học sinh và đảm bảo tuân thủ các quy định về quyền riêng tư trở nên quan trọng.

Thuật toán thiên vị: Thuật toán trí tuệ nhân tạo được đào tạo dựa trên dữ liệu hiện có, dữ liệu này có thể chứa những thành kiến ​​và thành kiến. Nếu những thành kiến ​​này không được giải quyết và sửa chữa đúng cách, hệ thống trí tuệ nhân tạo có thể duy trì hoặc thậm chí khuếch đại những thành kiến ​​​​hiện có, dẫn đến trải nghiệm và kết quả học tập không công bằng cho một số nhóm học sinh nhất định.

Cân nhắc về đạo đức: Việc sử dụng trí tuệ nhân tạo đặt ra các câu hỏi và tình huống khó xử về đạo đức trong giáo dục. Ví dụ: có thể có những lo ngại về việc giám sát sinh viên, quyền sở hữu dữ liệu và khả năng trí tuệ nhân tạo thay thế các nhà giáo dục con người, ảnh hưởng đến cơ hội việc làm trong lĩnh vực này.

TƯƠNG LAI CỦA TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG GIÁO DỤC

Tương lai của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục có tiềm năng to lớn để cách mạng hóa cách chúng ta dạy và học. Dưới đây là một số khía cạnh chính mô tả tương lai của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục:

Trợ lý ảo và Chatbots: Trợ lý ảo và chatbot được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo được thiết lập để được sử dụng rộng rãi trong môi trường giáo dục. Họ sẽ tích cực trả lời các thắc mắc của sinh viên, đưa ra hướng dẫn, hỗ trợ dạy kèm và đóng vai trò là đối tác nghiên cứu cá nhân. Học sinh sẽ có quyền truy cập 24/24 vào các trợ lý này, từ đó cải thiện khả năng tiếp cận và khả năng đáp ứng các yêu cầu của họ.

Hệ thống dạy kèm thông minh: Trí tuệ nhân tạo sẽ nâng cao hơn nữa hệ thống dạy kèm thông minh. Các hệ thống này sẽ sử dụng các thuật toán phức tạp để hiểu điểm mạnh và điểm yếu của học sinh, theo dõi sự tiến bộ của họ và đưa ra phản hồi cũng như đề xuất có mục tiêu. Gia sư thông minh sẽ có thể mô phỏng các tương tác giống con người, mang lại trải nghiệm học tập hấp dẫn và được cá nhân hóa.

Trò chơi hóa và học tập hòa nhập: Trí tuệ nhân tạo được cho là sẽ có tác động đáng chú ý đến việc phát triển trải nghiệm giáo dục kết hợp trò chơi hóa và tạo ra môi trường học tập hòa nhập. Bằng cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo cùng với công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR), học sinh sẽ có cơ hội tích cực tham gia vào các mô phỏng tương tác, trải nghiệm các tình huống thực tế và có được các kỹ năng thực tế trong môi trường an toàn và được quản lý.

Phân tích dữ liệu và phân tích học tập: Trí tuệ nhân tạo sẽ tích cực thúc đẩy tiến bộ trong  phân tích dữ liệu và phân tích học tập, trao quyền cho các giáo viên những công cụ mạnh mẽ để phân tích các tập dữ liệu quan trọng. Những công cụ này sẽ cung cấp những hiểu biết sâu sắc có giá trị về kết quả học tập của học sinh, cho phép các nhà giáo dục xác định các lĩnh vực cần cải thiện và đưa ra quyết định giảng dạy sáng suốt dựa trên dữ liệu. Do đó, các biện pháp can thiệp có mục tiêu và hỗ trợ cá nhân hóa có thể được thực hiện để mang lại lợi ích cho học sinh.

Sáng tạo nội dung thông minh: Trí tuệ nhân tạo sẽ đóng góp tích cực vào sự phát triển của các công cụ tạo nội dung thông minh. Những công cụ này sẽ tự động hóa quy trình tạo tài liệu giáo dục, tạo ra các tài nguyên học tập có tính tương tác và thích ứng, đồng thời hỗ trợ các nhà giáo dục thiết kế nội dung giảng dạy hấp dẫn và hiệu quả. Bằng cách khai thác sức mạnh của trí tuệ nhân tạo, việc tạo nội dung sẽ được sắp xếp hợp lý, cho phép giáo viên phân bổ thời gian và sức lực của họ cho những trách nhiệm phức tạp hơn.

Những cân nhắc về đạo đức và sự giám sát của con người: Khi trí tuệ nhân tạo tiếp tục phát triển trong giáo dục, những cân nhắc về đạo đức và sự giám sát của con người sẽ rất quan trọng. Việc đạt được sự cân bằng hợp lý giữa tự động hóa trí tuệ nhân tạo và tương tác của con người sẽ rất quan trọng để đảm bảo rằng yếu tố con người, chẳng hạn như sự đồng cảm, sáng tạo và tư duy phê phán, không bị suy giảm. Bảo vệ quyền riêng tư của dữ liệu, giải quyết sự thiên vị và đảm bảo tính minh bạch trong thuật toán trí tuệ nhân tạo cũng sẽ là điều bắt buộc./.

Thạc sĩ Lưu Hải An, Chánh Văn phòng Sở GDĐT